تاریخچه تلفن در ایران

امروزه در هر خانه‌ای، یک دستگاه تلفن یافت می‌شود. این وسیله ارتباطی به آنچنان محبوبیتی رسیده است که زندگی بدون آن، غیر ممکن به نظر می‌رسد. تلفن را می‌توان در زمره مفیدترین اختراعات تاریخ بشر دانست. این وسیله ارتباط بین افراد را به ساده‌ترین حالت ممکن رساند و هر آنچه که بعد از آن در زمینه ارتباطات کشف و استفاده شد؛ به نوعی مدیون این دستگاه و خطوط آن است. اما تلفن نیز مانند تمامی اختراعات مهم بشر، از تاریخچه‌ای جذاب و خواندنی برخوردار است. بیایید ابتدا نگاهی مختصر به روند اختراع آن بیندازیم و سپس تاریخچه تلفن در ایران را بررسی کنیم؛ با ما همراه باشید:

تولد تلفن

واژه تلفن ازتلفیق دو کلمه یونانی تشکیل شده است : ” تله ” به معنی دور و ” فون ” به معنی صدا. به عبارتی دیگر کلمه تلفن به معنی صدایی است که از دور شنیده می‌شود. این کلمه ابتدا برای بلندگوها به کار می‌رفت؛ اما در معنی مدرن و امروزه تنها به یک دستگاه الکتریکی که توسط الکساندر گراهام بل و سایرین اختراع شد؛ اطلاق می‌گردد. این دستگاه در سال 1876 توسط آقای بل اختراع شد و در طول 20 سال بعد، توسط افرادی مانند توماس واتسون ، امیل برلنر و خود توماس ادیسون تکمیل شد. از آن موقع تا به حال این دستگاه دچار تغییری اساسی نشده است و تقریبا با همان ساختار اولیه کار می‌کند. البته اختراعات بشر در طول سال‌های بعد، باعث بهبود عملکرد تلفن و پیشرفت در تکنولوژی آن شده است؛ اما مبنا و اساس آن ثابت مانده است.

اولین مکالمه تلفنی  تاریخ

اولین مکالمه تلفنی در سال 1876 بین گراهام بل و همکارش توماس واتسون صورت گرفت؛ اما تاریخچه پیدایش تلفن به اواخر قرن 16 برمی‌گردد. البته در آن زمان فقط مطالعاتی برای تبدیل انرژی صوتی به مکانیکی صورت گرفت. اما بهرحال گراهام بل ایده ساخت تلفن را بر اساس همین مطالعات پایه ریزی کرد و موفق شد انرژی صوتی را به انرژی الکتریکی تبدیل کرده و آن را به وسیله سیم انتقال دهد. حتی چند سال قبل از گراهام بل، دانشمندی به نام فلیپ رایس ، موفق به انتقال صدا به وسیله تلفن شدغ اما نتوانست آن را ثبت کند و در نتیجه تلاشش ناتمام ماند. اولین پیامی که توسط تلفن منتقل شد؛ درخواست بل از همکارش برای کمک بود. بعد از آنکه در حین یک آزمایش، مقداری اسید بر روی لباس گراهام بل ریخت، او  از همکارش که در طبقه دیگر ساختمان مشغول کار بود درخواست کمک کرد. در کمال تعجب آقای واتسون پیام بل را از طریق دستگاه شنید و اینچنین اول پیام تاریخ به وسیله منتقل شد.

تاریخچه تلفن در ایران

زمان زیادی بین اختراع تلفن و ورودش به ایران فاصله نیفتاد. چند سال بعد از آنکه گراهام بل با خوشحالی بر سر همکارش فریاد زد که ” موفق شدیم ” این ابزار ارتباطی وارد مرزهای ایران شد. تنها 10 سال بعد از اختراع تلفن، اولین رشته سیم این دستگاه در ایران و به دست یک شرکت بلژیکی کشیده شد. 13 سال بعد از این اتفاق؛ اولین تماس تلفنی در ایران بین ایستگاه‌های ماشین دودی تهران و شهر ری برقرار گردید و این بعه معنی آغاز فعالیت تلفن در ایران بود. بعد از این اتفاق تلفن تا مدتی بعد به عنوان یک وسیله جدید در سایه قرار گرفت. البته در این مدت سیم‌کشی‌هایی انجام شد؛ اما بیشتر این فعالیت‌ها در اطراف درباریان صورت می‌گرفت. می‌توان گفت که تلفن در دوران ناصرالدین شاه وارد ایران شد؛ اما چند سال طول کشید تا به شکوفایی برسد.

قبل از اختراع تلفن، تنها وسیله ارتباطی مخابراتی ، تلگراف بود که از سال 1236 یعنی حدود 30 سال قبل از تلفن وارد ایران شد. تلگراف به حدی مهم بود که در دوران قاجار یک وزارت خانه به نام وزارت تلگراف موجود بود و به فعالیت می‌پرداخت. در سال 1287 این وزارت‌خانه با وزارت پست ادغام شده و بعدها به وزارت تلگراف و پست و تلفن تغییر نام یافت. همانطور ک گفته شد تلن در دوران ناصرالدین شاه به ایران راه یافت؛ اما گسترش و فراگیر شدن آن در زمان شاه همیشه بیمار، یعنی مظفرالدین شاه اتفاق افتاد. بنابراین تاریخچه تلفن در ایران به زمان این پادشاه باز می‌گردد.

اولین امتیازات تلفن

در سال 1302 بالاخره انتظارها به پایان رسید و اولین قرارداد واگذاری خطوط تلفن در ایران منعقد شد. این قرارداد با شرکت مطرح زیمنس بسته شد و نتیجه آن در طول سه سال به بار نشست. در سال 1305 بیش از 2300 رشته کابل تلفن به مرکزیت اکباتان آماده واگذاری شد. به این ترتیب حیات وسیع تلفن در ایران رسما شروع شد و 3 سال بعد، یعنی در سال 1308 بخش تلفن نیز به وزارت پست و تلگراف اضافه شد. از این تاریخ به بعد گسترش و پیشرفت تلفن با سرعت بسیار زیادی صورت گرفت و ظرف مدت چند سال، این فناوری ارتباطی بیشتر مناطق کشور را تحت پوشش خود قرار داد.

تا قبل از سال 1320 خطوط تلفن تنها در شهر تهران قرار داشتند؛ اما از آن سال گسترش تلفن به سایر شهرها نیز شروع شد. نتیجه این اتفاق این بود که تا قبل از سال 1340، بیش از 20 هزار شماره تلفن مجزا در ایران به وجود آمدند. این گسترش تا امروز هم ادامه دارد و تقریبا امروزه تمامی مناطق کشور تحت پوشش شبکه تلفن قرار دارند.