پچ کورد چیست؟ تفاوت پچ کورد با کابل شبکه (راهنمای جامع)

پچ کورد یکی از اجزای کلیدی در شبکه‌های کامپیوتری و مخابراتی است که برای اتصال سریع و پایدار دستگاه‌ها به یکدیگر طراحی شده است. این کابل‌ها در انتقال داده، صدا و تصویر نقش مهمی دارند و به دلیل انعطاف‌پذیری و نصب آسان، در محیط‌های خانگی، تجاری و دیتاسنترها به کار می‌روند.

در این راهنما، توضیح می‌دهیم پچ کورد چیست، چه فرقی با کابل شبکه دارد، انواع آن کدام است و موقع خرید پچ کورد باید به چه نکاتی توجه کرد.

مشاوره با کارشناسان ایده‌آل گستر

تعریف پچ کورد

پچ کورد (Patch Cord) کابل کوتاهی است که در دو انتهای آن کانکتورهای آماده قرار دارد و برای ایجاد ارتباط موقت یا دائم بین تجهیزات شبکه مانند سوئیچ‌ها، روترها، سرورها، کامپیوترها و پچ پنل‌ها استفاده می‌شود.

این کابل‌ها معمولا کوتاه‌تر از کابل‌های شبکه استاندارد هستند و به دلیل ساختار آماده، به نصب دستی کانکتور در دو سر آن نیاز نیست.

نکته: گاهی در بازار به کانکتور، سوکت هم گفته می‌شود.

نکته: در دو سر پچ کوردهای مسی، معمولا از کانکتور RJ45 استفاده می‌شود و در پچ کوردهای فیبر نوری، کانکتورهایی مثل LC ،SC ،ST و MPO به کار می‌رود.

تفاوت پچ کورد با کابل شبکه

برای اینکه بهتر متوجه شوید پچ کورد چیست، تفاوت آن را با کابل شبکه استاندارد توضیح می‌دهیم.

از نظر فنی، پچ کورد نوعی کابل شبکه محسوب می‌شود. کابل شبکه یک اصطلاح کلی است که شامل انواع کابل‌های مسی و فیبر نوری می‌شود که برای انتقال داده در شبکه‌ها به کار برده می‌شوند. پچ کورد یک نوع خاص از کابل شبکه است با طول کوتاه‌تر، کانکتورهای آماده و طراحی برای اتصالات سریع. به‌طور کلی، تفاوت‌های اصلی پچ کورد با کابل شبکه شامل این موارد است:

• ظاهر: پچ کورد کابل کوتاهی است که در دو انتهای آن کانکتورهایی مانند RJ45 یا LC قرار دارد و از همان اول، آماده استفاده است. اما کابل شبکه معمولا بلندتر است، بدون کانکتور عرضه می‌شود و نیاز به برش و نصب کانکتور دارد.
• جنس داخلی: پچ کورد از سیم‌های رشته‌ای (Stranded Wire) ساخته می‌شود که نرم و انعطاف‌پذیر هستند. کابل شبکه معمولی، بیشتر از سیم‌های یکپارچه (Solid Wire) استفاده می‌کند که محکم‌تر بوده و برای مکان‌های ثابت مناسب‌تر است.
• طول: پچ کورد معمولا طولی بین 0.5 تا 20 متر دارد، زیرا برای اتصال دستگاه‌هایی که نزدیک به هم هستند، طراحی شده. کابل شبکه معمولی می‌تواند بسیار بلندتر باشد (مثلا 100 متر یا بیشتر) و برای کابل‌کشی در ساختمان‌ها به کار می‌رود.
• کاربرد: پچ کورد برای اتصال سریع و موقتی استفاده می‌شود، مانند وصل کردن کامپیوتر به سوئیچ یا تلفن ویپ به شبکه. کابل شبکه معمولی برای نصب دائمی در دیوارها، سقف یا زیر زمین مناسب است.
• نصب: پچ کورد را فقط به دستگاه متصل می‌کنید و استفاده آغاز می‌شود، اما کابل شبکه نیاز به برش، مرتب‌سازی سیم‌ها و نصب کانکتور دارد که زمان و ابزار بیشتری می‌طلبد.

بنابراین:

1. پچ کورد مانند یک محصول آماده است که باز می‌کنید و استفاده می‌کنید. کابل شبکه مانند مواد اولیه است که باید خودتان آن را آماده کنید.
2. پچ کورد نرم‌تر است و به‌راحتی جابه‌جا می‌شود، اما کابل شبکه محکم‌تر بوده و برای مکان‌های ثابت مناسب‌تر است.
3. پچ کورد برای اتصال دستگاه‌ها در یک اتاق یا رک طراحی شده، اما کابل شبکه برای وصل کردن اتاق‌ها یا طبقات ساختمان به کار می‌رود.
4. پچ کورد به دلیل جابه‌جایی مکرر ممکن است زودتر آسیب ببیند. کابل شبکه که به‌صورت ثابت نصب می‌شود، دوام بیشتری دارد.
5. پچ کورد به دلیل کوتاهی و داشتن کانکتور، گاهی گران‌تر از کابل شبکه خام است، اما برای کارهای ساده مقرون‌به‌صرفه‌تر است.

انواع پچ کورد

پچ کوردها بر اساس جنس کابل، نوع کانکتور و استاندارد عملکرد به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که هر کدام برای کاربرد خاصی مناسب هستند.

پچ کورد مسی

پچ کوردهای مسی از جنس «زوج به هم تابیده» (Twisted Pair) هستند و دو سر آن، کانکتور RJ45 دارد. این کابل‌ها به دسته‌های زیر تقسیم می‌شوند:

• Cat3 و Cat4 (منسوخ شده): این استانداردها در دهه 1990 برای شبکه‌های تلفنی و اترنت 10 مگابیتی استفاده می‌شدند، اما به دلیل پهنای باند پایین و عدم پشتیبانی از سرعت‌های مدرن، امروزه منسوخ شده‌اند و جای خود را به Cat5e و بالاتر داده‌اند.
• Cat5 (تقریبا منسوخ شده): با پهنای باند 100 مگاهرتز و سرعت تا 100 مگابیت بر ثانیه، زمانی محبوب بود، اما اکنون به دلیل محدودیت در پشتیبانی از اترنت گیگابیت، کمتر استفاده می‌شود.
• Cat5e: سرعت تا 1 گیگابیت بر ثانیه و پهنای باند 100 مگاهرتز را پشتیبانی می‌کند و برای شبکه‌های خانگی و دفاتر کوچک مناسب است.
• Cat6: سرعت تا 10 گیگابیت بر ثانیه در مسافت 55 متر و پهنای باند 250 مگاهرتز ارائه می‌دهد، مناسب برای شبکه‌های تجاری.
• Cat6a: سرعت 10 گیگابیت را تا 100 متر و پهنای باند 500 مگاهرتز پشتیبانی می‌کند و برای دیتاسنترها ایده‌آل است.
• Cat7: با پهنای باند 600 مگاهرتز و مقاومت بالا در برابر نویز، برای کاربردهای صنعتی مناسب است.
• Cat8: با حداکثر سرعت 40 گیگابیت در ثانیه تا 30 متر، پهنای باند 2000 مگاهرتز، شیلددار.

پچ کورد فیبر نوری

پچ کوردهای فیبر نوری از رشته‌های شیشه‌ای یا پلاستیکی بسیار نازک برای انتقال داده با سرعت بالا استفاده می‌کنند و در دو نوع اصلی عرضه می‌شوند:

• Single-Mode Fiber یا SMF: با هسته 9 میکرونی، برای مسافت‌های طولانی (تا 40 کیلومتر یا بیشتر با تقویت‌کننده) طراحی شده است. رنگ روکش آن زرد است و در شبکه‌های مخابراتی کاربرد دارد.
• Multi-Mode Fiber یا MMF: با هسته 50 یا 62.5 میکرونی، برای مسافت‌های کوتاه (تا 500 متر) مناسب است. رنگ روکش آن نارنجی، فیروزه‌ای یا بنفش است و در دیتاسنترها استفاده می‌شود.

تفاوت UTP و STP در پچ کورد

• UTP: بدون شیلد، مناسب محیط‌های کم‌نویز، سبک‌تر و ارزان‌تر
• STP: دارای شیلد فلزی است که از تداخل الکترومغناطیسی جلوگیری می‌کند، مناسب برای محیط‌های پر از نویز مانند کارخانه‌ها

پچ کوردهای Flat و Crossover

پچ کورد تخت یا Flat

پچ کورد فلت یا تخت، نوعی کابل شبکه است که برخلاف کابل‌های استاندارد گِرد، دارای طراحی مسطح و باریک است.

ویژگی‌ها و کاربردها:

• ضخامت کمتری دارد و برای عبور از فضاهای محدود مثل زیر فرش، کنار دیوارها یا داخل کانال‌های باریک مناسب است.
• معمولا انعطاف‌پذیری بیشتری دارد و برای محیط‌های خانگی و اداری که زیبایی و نظم اهمیت دارد، انتخاب خوبی است.
• در مسافت کوتاه عملکرد خوبی دارد، اما در مسافت‌های طولانی ممکن است نویز بیشتری بگیرد، چون شیلد کمتری نسبت به کابل‌های گرد دارد.

پچ کورد کراس‌اوور یا Crossover

پچ کورد Crossover نوعی کابل شبکه است که برای اتصال مستقیم دو دستگاه هم‌نوع (بدون نیاز به سوئیچ یا روتر) استفاده می‌شود.

ویژگی‌ها و کاربردها:

• در این کابل، ترتیب سیم‌های داخلی در یک طرف با طرف دیگر متفاوت است، برخلاف کابل‌های استاندارد که در هر دو سر، ترتیب سیم‌ها یکسان است.
• این کابل‌ها برای اتصال مستقیم دو کامپیوتر، دو روتر و یا دو سوئیچ به یکدیگر بدون نیاز به تجهیزات واسط کاربرد داشت، اما امروزه اکثر دستگاه‌های شبکه از قابلیت Auto MDI/MDIX پشتیبانی می‌کنند و دیگر نیازی به کابل کراس‌اوور وجود ندارد.

رنگ‌بندی در پچ کورد چگونه است؟

رنگ‌بندی در پچ کورد به رنگ روکش خارجی کابل اشاره دارد و معمولا برای شناسایی سریع کابل به کار می‌رود. این رنگ‌ها در پچ کوردهای مسی و فیبر نوری متفاوت هستند و نقش عملی در مدیریت شبکه ایفا می‌کنند.

رنگ پچ کوردهای مسی

• خاکستری: پراستفاده‌ترین رنگ برای شبکه‌های اداری و خانگی است.
• آبی: برای اتصالات مهم مانند سرورها یا سوئیچ‌ها استفاده می‌شود.
• قرمز: معمولا برای سیستم‌های امنیتی یا اضطراری به کار می‌رود.
• زرد: برای اتصالات موقت یا تست کاربرد دارد.
• سبز: گاهی برای تجهیزات خاص یا شبکه‌های جداگانه استفاده می‌شود.

استاندارد: هیچ قانون ویژه‌ای برای رنگ روکش پچ کوردهای مسی وجود ندارد. رنگ‌ها بیشتر بر اساس عرف یا نیاز کاربر انتخاب می‌شوند و به تصمیم شرکت سازنده بستگی دارند.

کاربرد رنگ: در محیط‌های شلوغ مانند دیتاسنترها، رنگ‌های مختلف به شناسایی سریع کمک می‌کنند؛ مثلا پچ کوردهای مربوط به سرورها را از پچ کوردهای سوئیچ‌ها جدا می‌کنند. در مجموع، رنگ‌بندی، مدیریت کابل‌ها و عیب‌یابی را آسان‌تر می‌کند.

رنگ پچ کوردهای فیبر نوری

• زرد: برای پچ کوردهای Single-Mode (تک‌حالتی) استفاده می‌شود.
• نارنجی: برای پچ کوردهای Multi-Mode (چندحالتی) با هسته 62.5 میکرون (OM1) به کار می‌رود و بیشتر در شبکه‌های قدیمی‌تر دیده می‌شود.
• فیروزه‌ای (آبی روشن): برای Multi-Mode با هسته 50 میکرون (OM2) کاربرد دارد.
• بنفش یا سبز لیمویی: برای Multi-Mode پیشرفته‌تر مانند OM3 و OM4 استفاده می‌شود که سرعت بالاتری (10 تا 100 گیگابیت) دارند.
• مشکی یا خاکستری: گاهی برای کاربردهای خاص یا سفارشی به کار می‌رود.

استاندارد: رنگ روکش برای شناسایی نوع فیبر توصیه شده است. به عنوان مثال، زرد برای Single-Mode و نارنجی برای Multi-Mode قاعده‌ای شناخته‌شده است.

کاربرد رنگ: در دیتاسنترها، این رنگ‌ها به تکنسین‌ها نشان می‌دهند که پچ کورد برای چه سرعت یا مسافتی مناسب است، بدون نیاز به بررسی دیتاشیت.

نکته: رنگ روکش پچ کورد به عملکرد آن (مانند سرعت یا پهنای باند) ارتباطی ندارد و فقط ابزاری بصری برای شناسایی و سازمان‌دهی است.

کاربردهای پچ کورد در شبکه

پچ کوردها در انواع شبکه‌ها کاربرد دارند و به بهبود عملکرد و سازمان‌دهی کمک می‌کنند.

استفاده از پچ کورد در دیتاسنترها

در دیتاسنترها، پچ کوردهای فیبر نوری Single-Mode برای اتصالات بین رک‌ها و Multi-Mode برای اتصالات درون رک استفاده می‌شوند. پچ کوردهای مسی نیز برای اتصال سرورها به سوئیچ‌ها به کار می‌روند. رنگ‌بندی متنوع آن‌ها به شناسایی سریع کابل‌ها کمک می‌کند.

استفاده از پچ کورد در شبکه‌های خانگی

در خانه‌ها، پچ کوردهای Cat5e یا Cat6 برای اتصال مودم به کامپیوتر، تلویزیون هوشمند یا کنسول بازی استفاده می‌شوند. این کابل‌ها اتصال پایداری را فراهم می‌کنند.

کاربرد در سیستم ویپ

پچ کوردها در فناوری ویپ برای اتصال تلفن‌های ویپ به سوئیچ یا پچ پنل استفاده می‌شوند و باید از استاندارد مناسبی (مثلا Cat5e یا Cat6) برخوردار باشند تا کیفیت صدا حفظ شود.

نکات مهم در خرید پچ کورد

انتخاب پچ کورد مناسب به عوامل متعددی بستگی دارد.

• طول کابل: طول باید با فاصله دستگاه‌ها هماهنگ باشد (0.5 تا 20 متر رایج است).
• استاندارد و سرعت: Cat5e برای 1 گیگابیت و Cat6 برای 10 گیگابیت در مسافت کوتاه، و فیبر نوری برای سرعت‌های بالاتر مناسب است.
• نوع کانکتور: باید با پورت دستگاه‌ها (مثلا RJ45 یا LC) سازگار باشد.
• جنس روکش: PVC برای محیط‌های داخلی و LSZH برای مکان‌های عمومی و حساس توصیه می‌شود.

مزایا و معایب پچ کورد

مزایا

• نصب آسان و سریع
• انعطاف‌پذیری برای تغییرات
• تنوع در نوع و طول

معایب

• محدودیت طول در کابل‌های مسی
• آسیب‌پذیری در برابر استفاده نادرست

مشاوره با کارشناسان ایده‌آل گستر

شماره تماس کارشناسان ایده‌آل گستر: 02181010