معرفی انواع خطوط مخابراتی

تلفن یکی از بزرگترین اختراع‌های تاریخ بشر است که توانست صدا را از مکانی به مکان دیگر انتقال دهد. به تدریج این اختراع بزرگ، به وسیله سیم‌ها از شهری به شهر دیگر کابل‌کشی شد. از اینجا بود که انواع خطوط مخابراتی به دنیای فناوری و ارتباطات پا گذاشت.

حال در این مقاله قصد داریم تا با این خطوط مخابراتی به‌طور کامل آشنا شویم. پس با همراه باشید تا به دنیای خط‌های تلفنی برویم و با ویژگی‌ها و نحوه کار آن‌ها آشنا شویم.

انواع خطوط مخابراتی

در همه جای دنیا خط تلفن به 2 دسته کلی تقسیم می‌شود:

• خطوط آنالوگ
• خطوط دیجیتال

خطوط آنالوگ یا PSTN

کلمه PSTN مخفف عبارت انگلیسی Public Switched Telephone Network است. یعنی شبکه مخابراتی عمومی. یک شبکه سوئیچینگ مداری که وظیفه آن، انتقال پیام‌های صوتی و ارتباط بین تماس‌های تلفنی است.

منظور از خطوط آنالوگ همین خط تلفن‌های معمولی است که از قدیم در حال استفاده از آن هستیم. نرخ انتقال Data توسط اين خطوط حداكثر 33 کیلوبایت بر ثانیه است. به همین خاطر استفاده از اين خطوط براي اتصال به اينترنت در كشورمان بسيار رايج است. دلایل استفاده از این خطوط را می‌توان در چند مورد زیر خلاصه کرد:

• هزینه کمتر نسبت به خطوط دیجیتالی
• نگه داشتن خط تلفن‌های قبلی
• عدم وجود و راه‌اندازی خطوط دیجیتال در یک منطقه مخابراتی

مروری بر تاریخچه شبکه مخابراتی PSTN

در همان ابتدا استفاده از شبکه‌های PSTN به این خاطر بود که بتواند 2 تماس تلفنی را به یکدیگر وصل کند. شروع کننده این ارتباط، تماس‌گیرنده و مقصد آن شخصی بود که تماس را دریافت می‌کرد. به شکل خیلی ساده در زمان قدیم نحوه برقراری یک ارتباط تلفنی به این صورت بود که یک زوج سیم تلفن از مبدأ تا مرکز مخابرات کشیده می‌شد.

همچنین یک زوج سیم دیگر از مخابرات به سمت مقصد می‌رفت تا بتواند این ارتباط را شکل دهد. در زمان‌های قدیم به دلیل کم بودن مشترکین تلفنی، از یک تابلوی سوئیچ PSTN استفاده می‌کردند. یعنی تمامی تماس‌ها از طریق همین تابلو کنترل می‌شد.

روی این تابلو لامپی وجود داشت که وضعیت ارتباط تلفنی را نمایش می‌داد. اپراتورهای مرکز تلفن زمانی که تماس را دریافت می‌کردند، از تماس‌گیرنده شماره مقصد را می‌پرسیدند. سپس از طریق یک کابل، مبدا و مقصد به یکدیگر متصل می‌شدند.

با گذشت زمان و افزایش مشترکین تلفن، دیگر تابلوی PSTN جوابگوی نیازهای ارتباطی نبود. همین امر جرقه‌ای شد تا نحوه سیگنال‌دهی صدا در شبکه‌های PSTN، دچار تغییر و تحولات بزرگی شود.

اجزای تشکیل دهنده شبکه PSTN

شبکه PSTN به 5 جزء مهم تقسیم می‌شود:

• شبکه مخابرات یا CO: که به عنوان یک دفتر مخابراتی وظایف زیر را بر عهده دارد:
  • ایجاد یک جریان الکتریکی برای تحریک زنگ گوشی
  • تولید سیگنال‌های اِشغال بودن خط
  • ارسال اطلاعات مورد نیاز مانند نمایش شماره تلفن یا Caller ID
  • بررسی وضعیت گوشی درمورد Off hook و ON hook بودن
• تلفن آنالوگ: همین تلفن‌های خانگی که اکثرا از آن‌ها استفاده می‌کنیم. مشترکان از طریق دستگاه تلفن به شبکه مخابرات متصل شده و دستگاه وظایف زیر را انجام می‌دهد:
  • توانایی ایجاد زنگ خوردن
  • توانایی تغییر وضعیت گوشی در مورد Off hook و ON hook بودن
  • توانایی شماره‌گیری
• لوپ محلی: ارتباط بین تلفن آنالوگ با مرکز مخابرات یا همان CO از طریق زوج سیم تلفن برقرار می‌شود که در اصطلاح فنی، به آن Local Loop می‌گویند.
• ترانک: در این حالت ارتباطات از میان خطوط E1 و مراکز مخابراتی، از طریق ترانک برقرار می‌شود.
• Private Switch: از طریق ترانک می‌توان به راحتی ارتباط بین مراکز تجاری و صنعتی را ایجاد کرد. این حالت مانند ارتباط بین مراکز مخابرات یا CO است.

خطوط دیجیتال یا ISDN

طراحی خطوط دیجیتال در جهان به اواسط دهه 80 میلادی برمی‌گردد. اختراعی که صنعت ارتباطات را دچار تغییرات عجیبی کرد. هدف از ایجاد این فناوری جدید، جایگزین کردن سیستم‌های تلفنی آنالوگ با دیجیتال بود. تا بتواند داده‌های صوتی که به شکل دیجیتال هستند را پشتیبانی کند.

در این فرآیند، ابتدا صدا از حالت آنالوگ به داده‌های دیجیتالی تبدیل شده و سپس انتقال داده می‌شود. از مزایای استفاده از خطوط دیجیتال، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کم کردن پارازیت‌ها و نویزهای صوتی
• سرعت بالا در برقراری ارتباط
• توانایی انتقال بیش از یک کانال روی بستر خط ثابت
• بی‌تاثیر بودن افت ولتاژ برای فاصله‌های دور

انواع خطوط دیجیتال

در اینجا 2 نوع خط دیجیتالی داریم:

خطوط T1

یک خط مخابراتی خصوصی است که در کشورهای آمریکا و کانادا ارائه می‌شود. روی هر خط E1، به تعداد 24 خط تلفن معمولی شبیه‌سازی می‌شود. هر خط T1 می‌تواند حدود 1/5 مگابایت بر ثانیه، پهنای باند داشته باشد.

خطوط E1

یک خط مخابراتی خصوصی دیگر است که در کشورهای اروپا و همچنین ایران هم ارائه می‌شود. البته ارائه این خطوط در ایران به زمان‌های قبل برمی‌گردد. اکثر شرکت‌های قدیمی از خط E1 که 8 رقم بود استفاده می‌کردند که می‌توان آن‌ها را بر بستر سیپ ترانک و در شماره‌های 5 رقمی استفاده کرد. در حال حاضر مخابرات، خطوط سیپ ترانک مانند شماره‌های 5 رقمی را ارائه می‌دهد.

تقسیم‌بندی خطوط ISDN

در حال حاضر خطوط ISDN به شاخه‌های زیر تقسیم می‌شود:

• N-ISDN
• B-ISDN

خطوط N-ISDN

این خط‌ دارای 2 استاندارد مهم PRI و BRI است.

• PRI: این خطوط برای ارتباط مرکز تلفن خصوصی یا PBX با مرکز تلفن محلی طراحی شده است. E1 هم یکی از زیر مجموعه‌های PRI است که امروزه استفاده‌های زیادی دارد. خطوط E1 شامل 30 کانال B-Channel و یک عدد کانال D-Channel برای سیگنالینگ است.
• BRI: این استاندارد دارای 2 کانال با پهنای باند 64 کیلو بایت بر ثانیه و یک کانال برای سیگنالینگ با پهنای باند 16 کیلو بایت بر ثانیه است. در اواسط دهه 80 میلادی وجود یک ارتباط کاملا دیجیتال با سیستم‌های آنالوگ فعلی تفاوت زیادی نداشت. همچنین به دلیل هزینه‌های زیاد، از این تکنولوژی استقبال چندانی نشد. تنها در اوایل دهه 90 بود که مشترکین خطوط ISDN افزایش یافتند. دلیل این استقبال، افزایش سرعت اینترنت و پهنای باند بود.

خطوط B-ISDN

خط B-ISDN بر تکنولوژی ATM استوار است. در واقع شبکه‌ای با پهنای باند بالا برای انتقال داده‌هاست، که اکثر BACKBONE‌های جهان از این شبکه استفاده می‌کنند. این نوع فناوری به دلیل پهنای باند پایین برای استفاده‌های شخصی طراحی شده است.

انواع خطوط مخابراتی و کاربرد آن‌ها در دستگاه‌های سانترال پاناسونیک

در این قسمت با انواع خطوط مخابراتی که می‌توان از آن‌ها در دستگاه سانترال پاناسونیک استفاده کرد، آشنا خواهیم شد. سانترال‌های پاناسونیک از محبوب‌ترین محصولات اداری و ارتباطی در شرکت‌ها هستند که کاربرد زیادی دارند. همچنین این سیستم‌ها کاملا با هر خط تلفنی (هم آنالوگ و هم دیجیتال) کاملا سازگار هستند.

خطوط 8 رقمی شهری آنالوگ

همین خط‌های معمولی تلفن هستند که کاربرد آن‌ها بیشتر در منازل است. اگر خط تلفن اِشغال باشد، تماس دیگری وصل نخواهد شد. مگر اینکه از سمت مخابرات سرویس روتاری را دریافت کنید. سرویس روتاری توسط مخابرات و برای کسانی فعال می‌شود که حداقل 5 خط یا بیشتر به نام یک نفر باشد.

خطوط E1 و PRI

در بخش‌های قبلی گفتیم که E1 یکی از زیر مجموعه‌های PRI است. این خطوط معمولا از 4 یا 5 رقم تشکیل شده‌اند و مناسب شرکت‌هایی هستند که تماس تلفنی زیادی از سمت مشتریان خود دریافت می‌کنند. به دلیل اینکه این خطوط می‌توانند امکان برقراری تماس همزمان برای بیش از 20 مکالمه را فراهم کنند.

تعداد تماس‌های هم‌زمان به نوع دستگاه سانترال هم بستگی دارد؛ زیرا ظرفیت هر دستگاه سانترال متفاوت است. البته برای استفاده از خطوط E1، نیازمند سانترال پرظرفیت است.

انواع خطوط E1 و PRI

انواع خطوط E1 و PRI عبارتند از:

• خطوط 4-4: که به صورت یک طرفه هستند و فقط از سمت بیرون می‌توانند تماس بگیرند.
• خطوط 5-5: دقیقا عملکرد خطوط 4-4 را دارند و تفاوت آن‌ها بر سر هزینه اولیه خط و نگهداری آن است.
• خطوط 8-5: این نوع خطوط 2 طرفه هستند و در تماس از طرف بیرون مشکلی ندارند.

خطوط تحت شبکه سیپ ترانک (SIP Trunk)

این خطوط همانند PRI می‌توانند تعداد تماس‌های همزمان زیادی را پشتیبانی کنند. در مخابرات به این خطوط سیپ ترانک (SIP Trunk) گفته می‌شود. پروتکل سیپ (SIP) یک پروتکل برقراری تماس تلفنی بر بستر شبکه است. همچنین یکی از پرکاربردترین و محبوب‌ترین خطوط مخابراتی در بین شرکت‌های بزرگ محسوب می‌شود.

تفاوت‌های ببین خطوط سیپ ترانک (SIP Trunk) با خطوط E1/PRI

از تفاوت‌های این 2 نوع خطوط می‌توان به نوع بستر ارتباطی، استانداردهای ارتباطی و تجهیزات مورد نیاز بین مخابرات و مشترک اشاره کرد. در خطوط E1/PRI بستر ارتباطی با مخابرات توسط یک زوج سیم مسی انجام می‌شود که بر پایه پروتکل G.SHDSL است. در واقع با 2 دستگاه مودم G.SHDSL و 2 کارت PRI ارتباط برقرار می‌شود.

دستگاه‌های سانترال زیر از خطوط سیپ ترانک (SIP Trunk) پشتیبانی می‌کنند:

• دستگاه سانترال KX-TDE100
• دستگاه سانترال KX-TDE200
• دستگاه سانترال KX-TDE600
• دستگاه سانترال KX-NS500
• دستگاه سانترال KX-NS1000

سوالات متداول