آدرس IP چیست؟

آدرس IP، شماره IP، آدرس اینترنت و یا هر اسم دیگری که رویش می‌گذارید، IP دروازه ورود شما به جهان است. نمی‌دانید آدرس IP چیست ؟ اصلا نگران نباشید؛ زیرا میلیون‌ها نفر از کاربران اینترنت نیز مانند شما هنوز نمی‌دانند که آی پی چیست و چه کاربردهایی دارد. IP یک آدرس در شبکه است و اینترنت با استفاده از آن، می‌داند که ایمیل‌ها، داده‌ها، تصاویر و … به چه مقصدی ارسال کند تا به دست شما برسد. این ساده‌ترین تعریفی است که می‌توانید از آدرس IP داشته باشید. شما با دانستن همین تعریف ساده نیز از بسیاری از کاربران اینترنت جلو افتاده‌اید؛ زیرا 98 درصد از مردم حتی با این تعریف نیز آشنا نیستند!

ایده آل گستر در ادامه این مقاله به صورت مفصل شما را با پاسپورت ورود به اینترنت آشنا می‌سازد؛ با ما همراه باشید.

آدرس IP ؛ دریچه‌ای به جهان بی حد و مرز

هر دستگاهی که به شبکه اینترنت متصل می‌شود ( کامپیوتر، لپ تاپ، موبایل، تبلت، دوربین‌های عکاسی و فیلمبرداری و …) دارای یک شناسه منحصر به فرد است. همانطور که شما برای ارسال ایمیل به دوستتان، احتیاج به یک آدرس یکتا ( آدرس ایمیل ) دارید؛ در اینترنت نیز داده‌ها بر اساس یک آدرس خاص جا به جا می‌شوند. امروزه اکثر شبکه‌ها  از جمله کلیه رایانه‌های موجود در اینترنت، از پروتکل TCP / IP به عنوان استاندارد نحوه برقراری ارتباط در شبکه استفاده می‌کنند. در این پروتکل، شناسه یا آدرس منحصر به فردی که به هر دستگاه اختصاص داده می‌شود؛ آدرس IP نامیده می‌شود.

زمانی که شما به اینترنت متصل می‌شوید و قصد ارسال یک ایمیل، چت و یا خرید آنلاین را دارید؛ داده‌ها و درخواست‌های شما باید به یک مقصد مشخص ارسال شوند و سپس پاسخ آن‌ها نیز دقیقا به شما برگردند. اینجاست که آدرس IP وارد شده و نقش خود را ایفا می‌کند. شما به صورت غیر مستقیم به اینترنت متصل می‌شوید: ابتدا به یک شبکه که خودش به اینترنت متصل است، وصل می‌شوید و سپس آن کانکنشن اجازه دسترسی شما به اینترنت را برایتان صادر خواهد کرد. این شبکه یا کانکشن می‌تواند ارائه‌ دهنده اینترنت شما در خانه ( ISP )، شبکه وایرلس موجود در هتل یا کافی شاپ، شبکه محلی اداره یا شرکت محل کار و … باشد. حال سوال اینجاست که شبکه اینترنت از کجا و به چه طریق می‌تواند آدرس دقیق شما و رایانه یا موبایلتان را با هر بار اتصال به شبکه تشخیص دهد؟

نرم افزارهای شبکه‌ای کامپیوتر یا موبایل شما برای اینکه بتوانند به درستی وظایف خود را انجام دهند، باید از قوانین و استاندارهایی ( پروتکل‌ها) پیروی کنند. هر دستگاهی که به اینترنت متصل می‌شود، با استفاده از این پروتکل‌ها می‌تواند به تبادل اطلاعات و دریافت و ارسال داده‌ها در این شبکه بپردازد. این پروتکل Internet Protocol نامیده می‌شود. در Internet Protocol هر دستگاهی باید یک شناسه منحصر به فرد داشته باشد که Internet Protocol Adress یا به اختصار IP Adress نامیده می‌شود.

آدرس‌های IP در کجا تولید می‌شوند؟ 

تمامی آدرس‌های IP توسط Internet Assigned Numbers Authority یا به صورت مخفف IANA تولید شده و در اختیار مردم سراسر جهان قرار می‌گیرند. البته بدیهی است که شما به عنوان یک کاربر اینترنت، به صورت مستقیم با این مجموعه ارتباط نخواهید داشت. رابطی که میان شما و دنیای اینترنت قرار دارد، همان سرویس‌های ارائه دهنده اینترنت یا ISPها می‌باشند. هر کاربری که قصد ورود به اینترنت را داشته باشد، آدرس آی پی خود را از ISP دریافت خواهد کرد.

سازمان IANA  آدرس‌های IP را بر اساس موقعیت‌های جغرافیایی از همدیگر جدا کرده و آن‌ها را در اختیار ISPها قرار می‌دهد. هر ISP وظیفه مدیریت اینترنت محدوده جغرافیایی خود را بر عهده دارد. بنابراین شما زمانی که می‌خواهید به اینترنت متصل شوید؛ باید کانکشن خود را از یکی از این سرویس‌های ارائه دهنده خدمات اینترنت خریداری نمایید. از مهم‌ترین ارائه دهندگان اینترنت در ایران می‌توان به شاتل، پارس آنلاین، آسیا تک، های وب و … اشاره کرد.

آدرس های IP در ایران

همانطور که گفته شد وظیفه کنترل و مدیریت اینترنت در محدوده‌های مختلف جغرافیایی بر عهده سرویس‌های ارائه دهنده اینترنت یا ISPها می‌باشد. هر ISP یک محدوده یا رنج مشخص برای آدرس‌های آی پی دارد. بنابراین یک ISP دارای تعدادی مشخص از آدرس‌های IP می‌باشد که آن‌ها را به صورت داینامیک و استاتیک در اختیرا کاربران خود قرار می‌دهد. در ادامه نگاهی به مهم‌ترین سرویس‌های ارائه دهنده اینترنت در ایران و محدوده IP آن‌ها خواهیم انداخت:

البته مواردی که در این جدول به آن‌ها اشاره شد؛ تنها بخش بسیار کوچکی از IP های مورد استفاده در ایران می‌باشند. ضمن اینکه اکثریت اینترنت ایران توسط شرکت مخابرات پوشش داده می‌شود و به همین دلیل این شرکت دارای بیشترین تعداد IP در کشورمان می‌باشد.

استاندارهای IP

حال که با مفاهیم اولیه آدرس آی پی آشنا شده‌ایم؛ نوبت آن است که بدانیم این آدرس به چه صورتی به دستگاه‌های متصل به اینترنت اختصاص می‌یابد؟ به عبارت دیگر رایانه شما آدرس IP خود را از کجا می‌گیرد؟ در حال حاضر دو استاندارد بین‌المللی برای تخصیص آدرس IP در اینترنت موجود هستند:  IPV4 و IPV6 . در حال حاضر تمامی دستگاه‌هایی که به اینترنت متصل هستند، دارای IPV4 بوده و بیشتر آن‌ها نیز از IPV6 پشتیبانی می‌کنند. برای درک بهتر تفاوت‌های این دو استاندارد، می‌توانید مقاله تفاوت IPV4 با IPV6 را مطالعه کنید. در اینجا به صورت مختصر به تفاوت‌های این دو استاندارد اشاره می‌کنیم:

استاندارد IPV4 از آدرس‌های 32 بیتی برای شناسایی دستگاه‌ها استفاده می‌کند. آدرس‌های IPV4 به صورت چهار عدد که با نقطه ( . ) از هم جدا شده‌اند، نشان داده‌ می‌شوند. هر کدام از این چهار عدد نمایش دسیمال ( بر پایه 10 ) از یک عدد باینری ( عدد در مبنای 2 ) می‌باشد. به هر کدام از این چهار عدد یک octet گفته می‌شود. برای مثال یک آدرس آی پی در استاندارد IPV4 به این صورت می‌باشد: 216.27.61.137

استاندارد IPV6 از آدرس‌های 128 بیتی برای آدرس دهی در اینترنت استفاده می‌کند. در این روش برای هر آدرس دهی از اعداد در مبنای 16 ( هگزادسیمال ) استفاده می‌شود. هر رفم در سیستم هگزادسیمال دارای 4 بیت می‌باشد، بنابراین برای یک آدرس در IPV6 احتیاج به 32 رقم می‌باشد ( آدرس‌ها در این استاندارد 128 بیتی هستند). این 32 رقم در 8 گروه 4 تایی که به وسیله علامت ( : ) از هم جدا شده‌اند، نمایش داده می‌شوند.

استاندارد IPV4 توانایی تولید 4.3 میلیارد آدرس منحصر به فرد را دارد. این عدد در ابتدا برای اتصال تمامی کامپیوترهای جهان به اینترنت کافی به نظر می‌رسید، اما با گسترش دستگاه‌هایی که درخواست اتصال به اینترنت را داشتند عملا مشخص شد که IPV4 کفاف تمامی آن‌ها را نخواهد داد. با ورود دستگاه‌هایی مانند موبایل، تبلت، دوربین‌های فیلمبرداری، اینترنت اشیاء و … به دنیای اینترنت خیلی زود مشخص شد که باید به فکر یک استاندارد دیگر برای آدرس IP بود.

IPV6 با استفاده از آدرس‌های 128 بیتی مشکل کمبود آی پی در اینترنت را حل کرده است. البته هنوز هم اکثریت ترافیک اینترنت از طریق IPV4 منتقل می‌شود، با این حال به زودی IPV6 جایگزین IPV4 خواهد شد. این استاندارد توانایی تولید 2 به توان 128 آدرس یکتا را دارد. عددی بسیار بزرگ که 100 برابر بزرگتر از تمامی اتم‌های موجود در کره زمین می‌باشد.

انواع آدرس IP

دستگاه‌های متصل به اینترنت می‌توانند به دو روش آدرس IP دریافت نمایند: آدرس آی پی استاتیک یا ثابت و آدرس آی پی داینامیک یا پویا. حال سوال اینجاست که این دو آدرس چه تفاوت‌هایی با همدیگر دارند؟

آی پی داینامیک یا پویا

همانطور که از اسم این آدرس مشخص است، نوعی آدرس IP است که به طور مدام تغییر می‌کند. بیشتر آدرس‌هایی که توسط سرویس‌های ارائه دهنده اینرتنت ( ISP ) به کاربران داده می‌شوند، از نوع آدرسIP پویا هستند. این آدرس‌ها هم برای ISP و هم برای کاربران مقرون به صرفه‌تر می‌باشند. آی پی پویا متغیر است و با هر بار اتصال به اینترنت عوض می‌شود. یک ISP تعداد محدودی آی پی در اختیار دارد و اصلا برایش به صرفه نیست که برای هر کاربر یک آی پی جداگانه و همیشگی اختصاص دهد. بنابراین آی پی‌هایی که در اختیار دارد را در میان کاربران خود به اشتراک می‌گذارد. آدرس IP پویا توسط Dynamic Host Configuration Protocol یا به اختصار DHCP که بر روی مودم یا روتر شما قرار دارد؛ به دستگاه شما اختصاص می‌یابد.

هر بار که شما به اینترنت متصل می‌شوید؛ مودم شما به کمک DHCP یک آدرس IP پویا برای دستگاهتان تخصیص می‌دهد. این آدرس با قطع شدن کانکشن شما به اینترنت، منقضی شده و در اختیار دستگاه دیگری قرار می‌گیرد. تا زمانی که شما از یک آدرس آی پی پویا استفاده نمایید؛ متوجه تغییرات IP دستگاه خود نخواهید شد، زیرا این کار به صورت اتوماتیک انجام می‌شود.

یکی از مزیت‌های استفاده از آی پی پویا این است که شما هرگز در شبکه خود، اختلال IP نخواهید داشت. به عبارتی دیگر از آنجایی که آدرس دهی از طریق DHCP و به صورت اتوماتیک صورت می‌گیرد، هرگز دو دستگاه در یک شبکه دارای آدرس IP مشابهی نخواهند بود.

آی پی استاتیک یا ثابت

آی استاتیک ثابت است و برای همیشه به دستگاه شما اختصاص می‌یابد. برای دریافت IP استاتیک باید با سرویس ارائه دهنده اینترنت خود تماس گرفته و درخواست خود را ثبت نمایید. البته این کار برای شما هزینه بر خواهد بود و برای دریافت آی پی استاتیک، باید به ISP پول پرداخت نمایید. همانطور که گفته شد بیشتر کاربران اینترنت از آی پی پویا استفاده می‌کنند. با اینحال ممکن است در مواردی شما به IP استاتیک نیاز داشته باشید:

1. کامپیوترهایی که به عنوان سرور شبکه مورد استفاده قرار می‌گیرند
2. سرویس‌های ارائه دهنده VPN
3. به اشتراک گذاشتن یک پرینتر در شبکه
4. دوربین‌های مدار بسته
5. دسترسی همیشگی به یک کامپیوتر
6. دسترسی به کامپیوتر از بیرون

در صورتی که آی پی شما از نوع استاتیک باشد؛ هر بار که به اینترنت متصل می‌شوید، دستگاه شما همان آدرس را دریافت می‌کند. البته این آدرس با شما سفر نخواهد کرد. IP استاتیک تنها بر روی همان ISP که تنظیم شده است، شناسایی می‌شود. اگر در منزل با لپ تاپ خود به اینترنت متصل شوید؛ همواره یک آدرس ثابت خواهید داشت، اما زمانی که در محل کار یا هتل با همان لپ تاپ وارد شبکه ایتنرنت می‌شوید، یک آدرس آی پی دیگر را مشاهده خواهید کرد.

نحوه اختصاص آدرس IP توسط DHCP

همانطور که گفته شد آدرس‌های IP داینامیک توسط DHCP به دستگاه‌های مختلف اختصاص می‌یابند. این سرور بر روی روتر شبکه شما قرار دارد. هر دستگاهی که وارد شبکه می‌شود، برای اینکه آدرس آی پی دریافت کند، باید 4 مرحله زیر را سپری کند:

• Discover : دستگاه یک پیغام broadcast را در شبکه منتشر می‌کند تا به یک DHCP وصل شود
• Offer : سرور DHCP پیام دستگاه را شنیده و با استفاده از آدرس ثابت و سخت افزاری، سرویس خدمات خود را به آن دستگاه ارسال می‌کند
• Request : دستگاه بعد از انتخاب DHCP  درخواست خود را مبنی بر دریافت آدرس IP جهت ورود به شبکه ارسال می‌نماید
• Acknowledge : در نهایت DHCP یک آدرس آی پی که با هیچکدام از دستگاه‌های حاضر در شبکه مطابقت نداشته باشد را به دستگاه جدید اختصاص می‌دهد.

پیدا کردن آدرس IP

برای پیدا کردن آدرس IP در ویندوز، باید مراحل زیر را دنبال کنید:

• در نوار جستجوی ویندوز عبارت ” CMD ” را تایپ کنید
• بدون زدن هیچ دکمه‌ای در کادر جدید عبارت ” ipconfig ” را وارد کنید
• عددی که در مقابل IPV4 Adress مشاهده می‌کنید همان آدرس IP شماست

همچنین برای یافتن آدرس آی پی خود در موبایل باید مراحل زیر را انجام دهید:

• وارد بخش Settings شوید
• وارد قسمت WiFi شده و شبکه‌ای که در آن قرار دارید را انتخاب کنید
• آدرس IP خود را مشاهده خواهید کرد

سوالات متداول در رابطه با آدرس IP